Қар көшкіні – таудың құлама беткейімен төмен қарай орасан жылдамдықпен сырғитын қар немесе мұз массасы. Қар көшкіні қалың қар жаууының, қардың қарқынды еруінің, жаңбыр жауудың, тереңдік қылаудың борпылдақ түзілімі бар қар қабатының қайта кристалдануының әсерінен беткейдегі қар беріктігі бұзылғанда пайда болады.
Қар көшкіні кезіндегі сақтық ережелері:
- Қар жауғанда немесе қолайсыз ауа-райында тауға шықпаңыз.
- Тауда болғанда, ауа-райының өзгеруін қадағалаңыз.
- Таулармен серуендеу кезінде жол бойында болуы мүмкін қар көшкіндерінің орындарын зерттеңіз. Бұл ақпаратты ТЖМ іздеу-құтқару қызметі ұсынады.
- Қар көшкіні болуы мүмкін жерлерден аулақ болыңыз. Естеріңізге сала кетейік, олар көбінесе 300С-тан жоғары көлбеу биіктіктен түседі; егер көлбеу бұталарсыз және ағашсыз болса — 200С тік. Егер көлбеу көлбеулік 450С-тан жоғары болса, қар көшкіні әр қар жауған сайын түседі.
- Қар көшкінінің ең қауіпті кезеңі — көктем мен жаз таңертеңгі 10-нан күн батқанға дейін екенін ұмытпаңыз.
Көшкін түскенде не істеу керек?
- Дұрыс жауап-қашу! Оның жолынан қауіпсіз жерге қашу немесе жартастың артында, ойықта жасыру.
- Егер көшкіннен кету мүмкін болмаса, онда барлық нәрселерден арылыңыз және көлденең орналасып алыңыз.
- Қар массасында болғаннан кейін, қолдарыңызбен және аяқтарыңызбен қатарда жүріңіз (өзенде жүзіп жүргеніңізді елестетіп көріңіз). Бұл сізге жер бетінде қалуға көмектеседі.
- Ағынның ішіне енгеннен кейін, тізеңізді және басыңызды асқазанға қарай тартыңыз (ұрық жағдайын алыңыз).
- Қар көшкіні тоқтағаннан кейін тыныс алу үшін ауа қуысын жасай отырып, бет пен кеуде алдындағы кеңістікті тазартуға тырысыңыз.
- Түбі қай жерде, шыңы қайда екенін бағдарлап, қардан өзіңіз шығуға тырысыңыз.
- Егер сіз мұны жасай алмасаңыз, өзіңіздің салмағыңызды жоғалтпаңыз, ұйықтамаңыз және энергияны үнемдеңіз. Олар сізді іздеп жатқанын ұмытпаңыз (тарихта адамдарды бесінші, тіпті 13-ші күні құтқаруға болатын жағдайлар бар).
«Қазселденқорғау» ММ Оңтүстік аумақтық-пайдалану басқармасы