Биотехнологияның БОЛАШАҒЫ

1998 жылы 19 қаңтарда Шымкент қаласында дүниеге келген Жұмаділ Інкар көпбалалы отбасында өсті. Әкесі Жұмаділов Айдарбек –әдіскер, анасы Өтегенова Сайлау – химик-технолог-инженер. Өз саласында үлкен табыстарға жеткен ата-анасы Інкар үшін үлгі мен шабыт көзі болды. Олардың ғылымға деген сүйіспеншілігі мен ар-намысқа деген құндылықтары Інкардың жеке тұлғалық және кәсіби дамуының негізін қалады.

Бала кезінен белсенді болып, Шымкенттегі №33 орта мектепте оқыған Інкар биология мен химияға деген қызығушылығын байқатты. 8-сыныпта мұғалімі Роза Сатыбалдиева оның әлеуетін байқап, ғылыми зерттеулер әлеміне тереңірек үңілуіне мүмкіндік берді. Інкар сыныптан тыс биология курстарында микроскоптың алдында уақытын көп өткізді, осылайша биологияға деген сүйіспеншілігі арта түсті.

Інкардың жетістіктері тек оқумен ғана шектелмеді. Ол баскетбол және альпинизммен шұғылданып, спортта да өз шеберлігін көрсетті. Спортпен шұғылдану төзімділік пен тәртіпті дамытты, ал альпинизм физикалық және рухани өсуіне ықпал етті.

2015 жылы мектепті үздік бітіріп, ҰБТ-дан жоғары балл жинаған Інкар төрт беделді университеттің тегін оқу грантын жеңіп алды. Бірақ таңдауы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің биология және биотехнология факультетіне түсіп, сонда биология мен биохимияны тереңдете оқыды. Университет жылдарында ол «ҚазҰУ Маслихаты» ұйымының мүшесі ретінде қайырымдылық акциялар мен балалар үйлерінде волонтерлік қызметтерге қатысып, қоғамға өз үлесін қосты.

2018 жылы университеттің үшінші курсында оқып жүргенде Інкар «Эпидемиология, Дәлелді медицина және биостатистика» кафедрасының меңгерушісі профессор Нұрбақыт Ардақ Нұрбақытқызы басқаратын зерттеу тобына қосылды. Бұл кезеңде ол ғылыми эксперименттер жүргізіп, деректерді талдап, ғылыми пікірталастарға қатысу арқылы биотехнология және биостатистика саласында терең білім алды. Профессор Ардақ Нұрбақытқызының басшылығымен 2023 жылға дейін ғылыми зерттеулерге белсенді қатысып, инновациялық әдістерді әзірлеуге атсалысты.

Інкардың бес жылдық ғылыми еңбегі оның кәсіби траекториясының маңызды кезеңі болды. Ол эксперименттік әдістеме, деректерді статистикалық талдау және ғылыми жазу саласында құнды тәжірибе жинады. Бұл кезең оның болашақ ғылыми жетістіктерінің негізін қалап, биотехнология саласындағы маман ретінде қалыптасуына ықпал етті.

Биотехнология саласы қазіргі заманғы ғылым мен технологияның алдыңғы қатарында тұр. Бұл сала медициналық зерттеулер жүргізу, аурулардың алдын алу шараларын әзірлеу және денсаулық сақтау бойынша қоғамдық бағдарламаларға қатысу арқылы қоғамның денсаулығын жақсартуға зор үлес қосады. Інкар Жұмаділ осы маңызды салада білімін қолданып, эпидемиология мен медицина саласындағы өзекті мәселелерді шешуге атсалысуды мақсат етіп отыр.

Биотехнология қазіргі қоғамда денсаулық сақтау, ауыл шаруашылығы, экология және өндіріс салаларында айтарлықтай маңызды рөл атқарады. Медицинада биотехнологияның жетістіктері жаңа дәрілердің, вакциналардың және диагностикалық құралдардың дамуына ықпал етеді. Бұл салада генетикалық инженерия арқылы тұқым қуалайтын ауруларды емдеу, жасушалық терапия әдістерін жетілдіру және жеке медицина саласында айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізіледі. Ал ауыл шаруашылығында биотехнология өнімділікті арттыру, өсімдіктер мен жануарлардың төзімділігін жақсарту және қоршаған ортаға зиян келтірмейтін ауыл шаруашылығы әдістерін дамытуда маңызды рөл атқарады. Генетикалық модификацияланған дақылдар ауыл шаруашылық өнімділігін арттырып, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге көмектеседі.

Экологияда биотехнология қоршаған ортаны қорғау және қалпына келтіру әдістерін жетілдіреді. Биологиялық тазарту әдістері ластанған аумақтарды қалпына келтіруде, ал биоэнергия көздерін пайдалану көмірқышқыл газының шығарындыларын азайтуда маңызды рөл атқарады.Өндірісте де биотехнология биопродуктілерді өндіруде, биоматериалдарды дамытуда және өндірістік процестердің тиімділігін арттыруда қолданылады. Бұл салада инновациялар жаңа өндірістік әдістерді жетілдіріп, экономикалық өсімді қамтамасыз етеді.

Жұмаділ Інкардың ғылымға деген құштарлығы мен табандылығы оның биотехнология саласындағы болашақ табыстарына сенімділік береді. Оның еңбегі мен талпынысы болашақта Қазақстанның биотехнология саласын жаңа белестерге жеткізетіні сөзсіз. Інкар сияқты жас ғалымдардың еңбегі биотехнологияның маңызды рөлін арттырып, адамзаттың болашағын жақсартуға зор үлес қосады.

М.ШУАҚ